نوع متوسطنوع متوسط، یکی از اصطلاحات علم منطق بوده و به‌معنای نوعی است که بین دو نوع دیگر قرار داشته باشد. ۱ - توضیح اصطلاحنوع کلی ذاتی‌ای است که تمام حقیقت مشترک ما بین جزئیات و مصادیقی است که در ماهیت، متحد، و در عدد و خصوصیات فردی مختلف‌اند، و در جواب سؤال ما هو می‌آید. یکی از اقسام نوع، نوع متوسط است. نوع متوسط نوعی است که هم در مرتبه بالاتر از آن نوعی دیگر قرار گرفته باشد و هم در مرتبه پائین تر از آن نوع یا انواع مختلفی تحقق داشته باشد، مانند حیوان و جسم نامی. برای مثال امر سلسله انواع را از انسان پی بگیریم و به طرف بالا برویم بلاتر از آن نوع حیوان قرار دارد که خود نوعی در کنار انواع دیگر نطیر نبات قرار می‌گیرد و در عین حال حیوان در مرتبه بالاتر از خود تحت نوع دیگری بنام جسم نامی قرار گرفته در سلسه مذکور حیوان که از طرفی بالاتر از انسان و از طرف دیگر و مرتبه پائین تر از جسم نامی قرار گرفته است نوع متوسط است و به انسان که هیچ نوع در تحت آن نیست، نوع سافل می‌گویند و در جهت بالای این سلسله نیز نوعی که بعد از جنس الاجناس قرار می‌گیرد، نوع عالی نامیده می‌شود. «و اگر اخصّ باشد از عالی و اعمّ از سافل، نوع متوسط خوانند چون حیوان و جسم نامی». [۱]
شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۳۸.
۲ - پانویس
۳ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «نوع متوسط»، تاریخ بازیابی۱۳۹۸/۳/۱۰. خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی به انضمام واژه نامه فرانسه و انگلیسی، ص۲۸۴. |